Yenilenebilir enerji sektörü, yerli üretim teşviğine sahip ve lisanssız Rüzgâr Enerjisi Santrallerinde (RES) üretilen elektriğin fiyatının %34 indirilmesinin şaşkınlığını yaşıyor. Buna göre Türkiye’nin enterkonnekte enerji sistemine 1 Megavat’ınaltında elektrik verme kapasitesine sahip ve belirlenen oranlarda yerli üretilen lisanssız RES’lerin devlete sattığı elektriğin kilowatt/saat bedeli 11 Cent’ten 7.3 Sent’e indirildi.  Uygulamanın ilk örneği Balıkesir-Gönen OSB’de yerli türbin kullanarak rüzgâr santrali kuran Yücel Çeltik Bakliyat Gıda Tarım Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nde yaşandı. Bölgedeki görevli tedarikçi konumunda bulunan Uludağ Elektrik Perakende Satış AŞ, Yücel Çeltik’in kasım ayında gönderdiği faturayı iade ederek, bundan böyle kilovatsaat başına 11 cent yerine 7.3cent üzerinden fatura kesmesi gerektiğini bildirdi.

Alınan kararın, Türkiye’nin enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesinde çok kritik rol üstlenen RES yatırımcısına ve yerli ekipman üreticilerine sekte vuracağına dikkat çeken Enerji Sanayicileri ve İşadamları Derneği (ENSİA) Başkanı ve Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Vatansever,  “Enerji Bakanlığımız’dan bu kararın düzeltilmesini bekliyoruz. Ülkemizin rüzgâr ve güneş başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklı kurulu gücü son beş yılda yüzde 400’den fazla artış gösterdi. Bu başarıda lisanssız enerji santrallerine verilen yerli üretim teşviğinin payı çok büyük. Unutmayalım ki, bu santraller sadece elektrik üretmiyor.  Ülkemizin kıt olan dövizinin, enerji üretimi için yurt dışına gitmesine, yurt dışında istihdam yaratmamıza engel oluyor. Arkasında çok büyük bir yan sanayi ve istihdam barındırıyor. Devletimizin sözüne ve yapılan kontratlara güvenip yatırım yapan işadamlarımız pişman edilmemeli. Bu santral dönemin Enerji Bakanı Sayın Taner Yıldız’ın bizzat ilgi ve destek vererek kurulmasına öncülük ettiği bir yatırımdı. Dernek olarak bu sürecin takipçisi olacağız ve kazanılmış hakların korunması için kamu otoritelerine doğruları anlatmak için mücadele edeceğiz” dedi.  

// “MÜSABAKA SÜRERKEN   KURAL DEĞİŞMEMELİ”

Yeni uygulama ile artık lisanssız santrallerde yerli üretim teşvikli fiyat kullanım hakkının ortadan kaldırıldığına dikkat çeken Vatansever,  Türkiye’nin yenilenebilir enerji sektöründe yakaladığı ivmeyi sürdürülebilir kılmak için, yerli üretime ek destekler vermesi gerektiğinin altını çizdi.

Türkiye’de üretim yapan herkesi “yerli yatırımcı” olarak tanımladıklarını vurgulayan ENSİA Başkanı Vatansever, şu değerlendirmeyi yaptı:  

“Santrallerin tüm makine ve ekipmanlarını yerli ürettiğimiz bir başarıyı, ülke olarak makro hedef olarak belirlemeliyiz. Oysa yeni uygulama verilen hakkın geri alınması, adeta müsabaka devam ederken kuralların değiştirilmesi demektir. Son iki yılda büyük zararlar yazan doğalgaz çevrim santrallerinin bu kararın alınmasında etkili olduğunu düşünmek istemiyoruz. Lisanssız üretime ek kapasiteler yaratma ve benzeri suistimaller varsa, bunların engellenmesi ve gereken cezaları alması için de kamu otoritelerine tam destek veriyoruz. Hükümetimizin 2023 Vizyonu’nda, kurulu gücümüzün 100.000 MW’a ulaşması ve bu gücün en az yüzde 30’unun yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi hedefleniyor. 30.000 MW’lık yenilenebilir enerji kaynağının ise 20.000 MW’lık bölümünün rüzgâr, 5.000 MW’lık bölümünün ise güneş enerjisi kaynaklı olması öngörülüyor. Bu hedefler, rüzgâr enerjisinde bugünkü kurulu gücün (5.072 MW) yaklaşık dört kat, güneş enerjisinde ise bugünkü kurulu gücün (562 MW)  yaklaşık 10 kat artması anlamına geliyor. Geleceği bu kadar parlak olan bir sektör, ancak yerli üretim gücü ile hedeflenen başarıyı yakalayabilir. Bu noktada devletin alım garantisi, sadece yatırımları cezbedici etki yaratmıyordu, yerli üretime büyük bir moral desteği de sağlıyordu.”

// ENSİA: ÇÖZÜM, TÜKETİM  NOKTASINDA ÜRETİM YAPMAK

ENSİA Başkanı Vatansever, yeni uygulamaya ilişkin derneğin önerilerini ise şöyle sıraladı:

• Lisanssız santrallerin kooperatifler, belediyeler, kamu kurumları, tarımsal işletmeler, eğitim kurumları,10 MW a kadar olmalı, bunların dışında şebekeye enerji verme sınırı 500 kW olarak belirlenmeli.

• 500 kW ve altı Güneş , Rüzgar ve diğer yenilenebilir enerji Santrallerinin en az  bürokrasi ile izin süreçlerinin tamamlanarak, “tüketim noktasında üretim” vizyonunun önü, uzun vadeli krediler ve kolay prosedürler ile açılmalı.

• 10 kW a kadar güneş, 5 kW a kadar rüzgar türbinlerinin, çatılar dahil münferit, hibrit veya depolamalı uygulamalarına çok az prosedürle izin verilmeli.

• Lisanslı uygulamalarda bekleyen 3000 MW lık kapasitenin en kısa sürede yatırıma dönüşmesi sağlanmalı.

• Yerli yatırımın ve yerli Ar-Ge'nin önündeki mevcut engeller kaldırılmalı.

• Satış fiyatında yapılan indirimin, halen RES’lerin kanat ve kule üretimlerinde devam eden Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) sürecine de sıçramasının tüm sektörün ortak endişesi olduğu dikkate alınmalı.

• Lisanssız uygulamaların teknolojik gelişmelerin tabanını oluşturduğu; halkın yenilenebilir ve temiz enerji konusundaki bilincini artırıcı bir işlev yüklendiği unutulmamalı.

• Mevzuatta var olan boşlukları suistimal eden firmalarla mücadele edilmeli.

• Tüketim noktalarında yerinde üretimi desteklemenin, küçük ölçekli uygulamalar ve halkın yaygın kullanımının önünü açtığı unutulmamalı.

• Sektörde lisanslı-lisanssız ayrımı yapılmamalı. Mevzuatta yapılan değişiklikler çok net ve anlaşılır olmalı; sektöre, yatırımcıya ve yatırım iklimine olumsuz psikolojik etki yapmamalı.

• YEKA alanlarında, mevcut mevzuatla tahsis edilmesi düşünülen asgari 1000 MW lık RES alanlarının dışında, yerli teknoloji ile %80 yerlilik sağlayacak ve MW üzeri cihaz üretimi yapacak firmalara da aynı önem verilerek her bir yeni ürün için hak ettikleri destek fiyatı üzerinden 15 MW a kadar geliştirme YEKA alanları için ihale açılmalı.

Sunulan bu öneriler, ülkemizde yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren sanayicilerimizin görüşleri alınarak hazırlanmıştır. Bu önerilerimizin uygulamaya geçirilmesi durumunda, bugüne kadar ülkemizde yatırım yapmış tüm firmaların da cesaretle yatırımlarını büyütmelerini sağlayacaktır.

ENSİA devletimizin, yenilenebilir enerji alanındaki hedeflerine, sanayici kimliğiyle sahip çıkarak, uygulama gücüyle önerilerde bulunmayı ve sektörün yerli olarak hızla geliştirilmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.