Germanwatch, NewClimate Institute ve CAN International, dünya çapında en büyük 59 yayıcının sıralaması olan İklim Değişikliği Performans Endeksi (CCPI) 2023’ü COP27’de yayımladı. Endekste seragazı emisyonları (%40), yenilenebilir enerji (%20), enerji kullanımı (%20) ve iklim politikaları (%20) ağırlığa sahip. Ülkeler ayrıca bu dört kategoride değerlendiriliyor.

Son yıllarda Şili, Fas ve Hindistan gibi ülkeler (6 ila 8. sıralar) CCPI’de tutarlı bir şekilde iyi performans gösterdi ve Danimarka ve İsveç gibi (4. ve 5. sıralar) önde gelen ülkelere yaklaştı. Bununla birlikte, en büyük emisyon yayıcısı olan Çin, yeni endekste 13 sıra geriledi (şu anda 51. sırada) “çok düşük” kategorisinde yer aldı. Çin böylece en büyük ikinci yayıcı olan ABD’ye (52. sırada) katıldı. Dünyanın en büyük 59 yayıcısından hiçbiri 1.5 derece yolunda değil. Bu, ilk 3 sıranın boş kalması anlamına geliyor.

ABD’NİN İLERLEMESİ YETERLİ DEĞİL

Çin yeni endekste en büyük gerileme yaşayan ülke oldu. Ülke yenilenebilir enerjide güçlü bir ilerleme gösteriyor ancaj yeni kömür santrallarına yatırım yapmaya da devam ediyor. CCPI yazarlarından biri olan Prof. Niklas Höhne Çin’in durumunu şu şekilde özetledi; “Şu ana kadar Çin, artan emisyonları frenleyemedi ve trendi tersine çeviremedi. Yenilenebilir kaynakların genişlemesini kömürle çalışan elektrik santrallarının kapatılması izlerse, Çin CCPI’de tekrar yükselebilir.”

Öte yandan ABD, esas olarak Biden yönetiminin politika değişikliği nedeniyle endekste 3 sıra yukarı çıktı. Başkan Biden, iklim eylemi için birçok yeni hedef ve politika ilan etmekle kalmadı, aynı zamanda bir uygulama paketi de sundu. Bununla birlikte, kişi başına düşen emisyon düzeyi ve kişi başına yenilenebilir enerji payı hâlâ çok düşük. Biden’ın yeni enflasyon paketi, acilen ihtiyaç duyulan yenilenebilir enerjinin genişletilmesini destekliyor: ABD bu kategoride sadece 59. sırada.

DANİMARKA NDC HEDEFİNE ULAŞMAK İÇİN DAHA İYİSİNİ YAPMALI

Danimarka, iklim azaltımında öncü ülke olmaya devam ediyor. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da önemli bir performans gösterdiler. Danimarka derecelendirmede “yüksek” ulusal ve “çok yüksek” uluslararası iklim politikasına sahip tek ülke. Bununla birlikte, karbon vergisi gibi politikaları benimsemesine rağmen, Danimarka şu anda 1990 seviyelerine kıyasla 2025 yılına kadar %50 emisyon azaltım hedefine ulaşma yolunda değil. İlk üç sıraya ulaşmak için ülkenin enerji verimliliğinde başarılı politikalar uygulamaya koyması gerekiyor.

Şili aynı zamanda bu yılki CCPI’nin liderlerinden biri ve üç sıra yükselerek altıncı sıraya yerleşti. Şili, bu hedefi uygulamaya yönelik politikalar da dahil olmak üzere 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşma taahhüdünü içeren bir iklim değişikliği çerçeve yasasını bu yıl kabul etti.

Hindistan, üst grupta yer aldı ve hatta iki sıra yükseldi. Şu anda 8. sırada. Her şeyden önce, Hindistan kişi başına düşük emisyonlardan ve enerji kullanımından yararlanıyor. Yenilenebilir enerjideki artan payı da yeni CCPI’de yüksek notlar aldı. Hindistan, Ulusal Katkı Beyanı’nı (NDC) güncelledi ve 2070 için net sıfır hedefini açıkladı. Ancak bu hedefe ulaştıracak karbon fiyatlama mekanizması ve sağlam iklim eylem planları hala eksik.

En kötü performansı gösterene ülkeler ise İran, Suudi Arabistan ve Kazakistan oldu. Her üç ülkede yenilenebilir enerji açısından zayıf ve petrole bağımlı durumda. Suudi Arabistan, G20 ülkeleri arasında kişi başına en yüksek seragazı emisyonuna sahip ülke.

TÜRKİYE GENEL ANLAMDA DÜŞÜK PERFORMANS GÖSTERİYOR

Türkiye, bu yılki CCPI’de altı sıra gerileyerek 47. sıraya yerleşti ve düşük performans gösteren bir ülke olarak yer aldı. Geçen yıl olduğu gibi ülke Seragazı Emisyonları ve Enerji Kullanımı kategorilerinde düşük puan aldı. Endeskte, Yenilenebilir Enerjide yüksek, İklim Politikalarında ise çok düşük puanlandı.

Türkiye 2021 yılında Paris Anlaşması’nı onaylamış, 2053’te net sıfır olacağını duyurmuştu. COP27’den önce ise Ulusal Katkı Beyanı’nı güncellemesi bekleniyordu ancak bu beklenti gerçekleşmedi. Açıklamanın yarın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından COP27’de yapılması bekleniyor. Endekste bu duyuruların her ne kadar ümit verici olduğu belirtilse de güçlü eylemlerin alınmadığı aktarıldı. Birkaç bakanlığın 2053 net sıfır emisyon vizyonu çerçevesinde çalıştığı söylense de Türkiye’yi bu yola sokacak beyanların veya kilometre taşlarının olmadığı ifade edildi.

CCPI uzmanları Paris Anlaşması’nın onaylanmasını olumlu karşılasa da Türkiye’nin NDC hedef tartışmasında ve iklim eyleminde şeffaflıktan yoksun olduğuna dikkat çektiler.

AB ise bir bütün olarak üç sıra tırmanarak 19. sıraya yükseldi ve “yüksek” kategoriyi az farkla kaçırdı.

İlerlemenin ana nedeni, uygulama paketi ve 55’e uygunluk paketindeki iyileştirilmiş hedeflerin iklim politikası kategorisine olumlu yansıması.