Açıklanan yeni bir araştırmaya göre, dünya kritik bir iklim eşiğini aşmanın eşiğinde. Bu da dünyayı küresel ısınmanın en yıkıcı etkilerinden kurtarmak için zamanın fazlasıyla kısaldığını gösteriyor.

Stanford Üniversitesi ve Colorado Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, ısınma zaman çizelgelerini tahmin etmek için yapay zekayı kullanarak, endüstriyel seviyelere göre sıcaklık artışının 1,5 derece üzerine çıkma ihtimalinin önümüzdeki 10 yılda oldukça olası olduğunu ortaya koydular.

Çalışma aynı zamanda Dünya’nın, uluslararası bilim insanlarının bir devrilme noktası olarak tanımladığı 2 derecelik ısınmayı aşma yolunda olduğunu ve %50 ihtimalle yüzyılın ortasına kadar vahim ölçütün karşılanacağını gösteriyor.

Atmosfer bilimcisi Elizabeth Barnes ile çalışmanın ortak yazarı olan Stanford Üniversitesi iklim bilimcisi Noah Diffenbaugh, “Küresel ısınmadaki artışın farklı ekosistemler üzerindeki etkisine dair çok net kanıtlarımız var. Yeni bir yöntem kullanılarak yapılan bu yeni çalışma, iklimde devam eden değişikliklerle kesinlikle karşılaşacağımıza dair kanıtlara katkıda bulunuyor.”

Bilim insanları, geniş veri kümeleri arasındaki ilişkileri tanıyan bir yapay zeka türü kullanarak, sistemi çok çeşitli küresel iklim modeli simülasyonlarını analiz edecek şekilde eğitti ve ardından verilen sıcaklık eşikleri için zaman çizelgelerini belirlemesini istedi.

Model, emisyonlar hızla düşse bile, iki derecelik eşiğin 2044 ile 2065 arasında geçilmesi için yaklaşık %70 olasılık olduğunu ortaya koydu. Yapay zekanın tahmin becerisini kontrol etmek için geçmiş ölçümler de devreye sokuldu ve sistemden önceden not edilmiş mevcut ısıtma seviyelerini değerlendirmesi istenildi. 1980’den 2021’e kadar olan verileri kullanan yapay zeka, hem 2022’de ulaşılan 1,1 derecelik ısınmaya hem de son on yıllarda gözlemlenen modellere ve gidilen hıza doğru bir şekilde odaklanarak testi geçti.

Paris Anlaşması’nda kriz noktaları olarak özetlenen iki sıcaklık kriteri, dünya çapında çok farklı sonuçlar üretiyor. Yaklaşık 200 ülke tarafından imzalanan dönüm noktası niteliğindeki anlaşma, ısınmayı iki derecenin oldukça altında tutma sözü verdi ve 1,5 dereceyi hedeflemenin “iklim değişikliğinin risklerini ve etkilerini önemli ölçüde azaltacağını” kabul etti.

Yarım derecelik bir ısınma çok fazla gibi görünmeyebilir, ancak etkiler katlanarak artıyor ve dünya çapındaki ekosistemler ve bunlara bağımlı insanlar, bitkiler ve hayvanlar için geniş ölçekte sonuçları yoğunlaştırıyor.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, bir derecelik bir ısınmanın sadece bir kısmı Kuzey Kutbu’ndaki buzsuz yaz sayısını 10 kat artıracak. 1.5 derece ve 2 derece arasındaki fark ayrıca bitkiler için iki kat, böcekler için üç kat daha fazla yaşam alanı kaybına neden olabilir.

Değişiklik aynı zamanda afetlerde tehlikeli bir artışı da tetikleyecek. Daha sıcak bir dünya kuraklık ve sel getirip daha fazla yangın üretecek. IPCC’ye göre kavurucu sıcak hava dalgaları daha şiddetli ve daha yaygın hale gelecek; 2 derece senaryosunda 5,6 kat daha sık meydana gelecek ve kabaca 1 milyar insan daha büyük bir ölümcül nem ve ısı füzyonu potansiyeliyle karşı karşıya kalacak.

İklim krizinin ön saflarında yer alan küçük ada ülkeleri de dahil olmak üzere birçok gelişmekte olan ülke için ikisi arasındaki fark varoluşsal boyutta. Bazı bölgeler diğerlerinden daha hızlı ısınıyor ve küresel ısınmanın etkileri eşit şekilde ortaya çıkmıyor. En yüksek bedel, daha savunmasız ve daha az varlıklı olanlar tarafından halihazırda hissedilir durumda ve yıkıcı bölünmelerin yalnızca keskinleşmesi bekleniyor.

İklim bilimciler uzun süredir 1.5 dereceyi geçmenin neredeyse kaçınılmaz olduğu konusunda uyarıda bulunuyorlar, ancak bu çalışma, önemli pencereleri tahmin etmenin yeni bir yolunu sunarak, emisyonları azaltmak ve halihazırda ortaya çıkmaya başlayan etkilere uyum sağlamak için daha da acil bir durum ortaya koydu.