Çiftlik hayvanlarının yavrularında yani kuzu, oğlak ve buzağılarda yürüyüş bozuklukları büyük
ekonomik kayıplara ve hayal kırıklıklarına yol açar.

Bilindiği gibi; yürüyüş bozukluğunun ilk akla gelen sebebi beyaz kas hastalığıdır. Literatürde
WMD (White Muscle Disease ), Nutritional Myopathy, Nutritional Myodegeneration, Muscular
Dystrophy olarak adı geçen bu hastalık sallantılı yürüyüş, dengesizlik, belin
kamburlaştırılması, topallık ve ileri vakalarda ayağa kalkamama, yatar pozisyon ile kendini
gösteren bir kas hastalığıdır.

Hastalığın sebebi; selenyum, E vitamini veya her ikisinin birden eksik olmasıdır. Selenyum ve
E vitamini birlikte görev yaparlar. Birbirlerini tamamlarlar. Birçok sebepten eksiklikleri söz
konusu olsa da başlıca sebep otlaklarda, çayır ve meralarda selenyum iz mineralinin
eksikliğidir. Bu yüzden oralarda otlayan hayvanlar gerekli iz minerali alamazlar. Bu durumda
kas lifleri hasara uğrar. Bilim insanlarının hyaline dejenerasyonu, Zenker’s nekrozu ve
kalsifikasyon (kireçlenme) olarak tarif ettikleri bozukluklarla kaslar işlevlerini yerine
getiremezler. Kalp kasında, kaburga arası kaslarda, diyaframda, iskelet kaslarında, özellikle
arka bacak kaslarında, musculus grasilis adı verilen kasta beyaz, tebeşir gibi, düzensiz çizgi
ve yama şeklinde oluşumlar gözlenir. Nekropsi de ya da post mortem (ölüm sonrası)
muayenede hasar görmüş olan kaslar pişmiş balık ya da tavuk eti görünümündedir.
Beyaz kas hastalığı sekonder(ikincil) olarak soluk alıp vermede güçlük, öksürük, ishal gibi
belirtilere de yol açar. Özellikle cılız yapılı, tedavilere cevap vermeyen yavruların beyaz kas
hastalığı ile kombine sorunları olabileceği akla gelebilir.

Beyaz kas hastalığının şiddetli olduğu hallerde yavru belirti bile göstermeden ölebilir. Bu tip
ani ölümlerin sebebi kalp kasındaki hasardır.

Beyaz kas hastalığının koruyucu hekimliğinde ve tedavisinde selenyum -E vitamini kullanılır.
Enjeksiyon şeklinde doğuma bir ay kala verilmesi ya da yemlere katılması koruyucu olarak
yarar sağlar. Hasta olanlara yine enjeksiyon ile selenyum-E vitamini verilmesi önerilir.
Ani ölümler ve çok ileri vakalar dışında tedavisi mümkündür.

Diğer yandan, yukarıda sözü edildiği gibi, zatürre (solunum yolu enfeksiyonu)ya da bir türlü
düzelmeyen ishaller, cılız kalma gibi ikincil sorunlar da ortaya çıkabilir.
Beyaz kas hastalığı bir kas hasarıdır. Kaslarda görülen hasar ile ilgili olarak gözlenen
sallantılı yürüyüş, bel kamburlaştırma, dengesizlik ve ayağa kalkmama gibi belirtiler başka
hastalıklarla da karışır.

Karışabileceği hastalıklar; enzootic ataxia(bakır noksanlığı), magnezyum eksikliği, Listeriosis,
PEM (poliencephalomalacia, CCN ,cerebrocortical necrosis, septik menenjit, raşitizma,
poliarthritis (çoklu eklem yangısı) ve tetanozdur.

Ayrıca ani ölümlerde enterotoksemi akla geleceğinden beyaz kas hastalığıyla ilgili kalp kası
hasarı sebebiyle ölen yavruların ölümü birbiriyle karıştırılabilir.

Böyle durumlarda birbirine benzer olduğu kadar birbirinden ayrılan belirtiler ve hastalığa özel
belirtiler de gözden geçirilmelidir. Çünkü adı geçen diğer hastalıkların kendilerine özgü başka
belirtileri de vardır. Örneğin; magnezyum eksikliğindeki titremeler gayet tipiktir. Tetanozda
ayakların kasılması, dik ve tutuk yürüyüş belirgindir.

Enzootik Ataksi (bakır noksanlığı) beyaz kas hastalığına yakın belirtiler gösterir. Bakır
noksanlığı sinirlerin etrafını saran miyelin tabakasının hasarı dolayısıyla topallık, kambur
yürüyüş gibi belirtilerle ortaya çıkar.

Yeni doğan buzağılarda beyinciğin küçük olması sebebiyle ortaya çıkan astazi (ayağa
kalkamama) durumunun BVD -MD hastalığıyla ilgili olabileceği akılda tutulmalıdır.
Ixodes ricinus keneleri tarafından bulaştırılan bir kan hastalığı (kene hastalığı) olan
anaplasmosiste yani Anaplasma phagocytophilum’un yol açtığı hastalıkta ayakta duramama
söz konusu olup, solunum güçlüğü ve öksürük gibi belirtiler de görülür.

Raşitizma fosfor, D vitamini ve kalsiyumun eksiklikleri ya da dengesizlikleri ile kendini
gösterir.

Topallık söz konusu olduğunda ayak ve tırnaklar da muayene edilmelidir.

Listeriosis ,çoğunlukla bozuk silajlardan kaynaklanan, bir Listeria
monocytogenes enfeksiyonudur. Beyin hasarı dolayısıyla hayvanlarda sinirsel belirtiler
gözlenir.

PEM (poliensefalomalasi ) sinirsel bir hastalıktır. B1 vitamini (tiyamin) eksikliği ile karşımıza
çıkar. Beyaz kas hastalığı belirtilerinin yanı sıra sinirsel belirtiler de bu hastalıkta ortaya
çıkmıştır.

Septik menenjit (beyin zarı yangısı) da boynun ileri uzatılması, başı bir yere dayama gibi
sinirsel belirtilere yol açar.

Görüldüğü gibi; yürüyüş bozuklukları ortaya çıkmış ise sadece beyaz kas hastalığı ile ilgili
olduğunu düşünmemek, başka konuları da gözden geçirmek gerekir.
Selenyum -E vitamini yapılmış olması diğer hastalıklar için, tesadüfen bile, bir yarar
sağlamayacaktır. O yüzden Selenyum-E vitamini yapılırken bakır enjeksiyonları da yapılmalı
veya bakır içeren yem katkıları kullanılmalıdır.

Göbek kordonunun dezenfeksiyonu ve 2 saat sonra tekrarı ihmal edilmemelidir.

Beyaz kas hastalığı ile karışabilecek olan hastalıkların tedavileri de koruyucu hekimlik
uygulamaları da farklıdır. Ayırıcı tanı büyük önem taşımaktadır. Sorun ortaya çıktığında ise
geniş açıdan bakılmalı, gerekli hallerde laboratuvar tahlillerinden yararlanılmalı, aşısı olan
hastalıkların aşıları ihmal edilmemelidir.