Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Zeynel Abidin Taşbaş, özellikle yaz aylarında ishalin çocuklarda ciddi sorunlara neden olmasının ani su ve tuz kaybına bağlı olduğunu belirterek, çocukların su kaybından yetişkinlere oranla çok daha fazla etkilendiğini söyledi.
Medicana Konya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Zeynel Abidin Taşbaş, yaz mevsiminde çocuklarda görülen hastalıklar ve ishal hakkında bilgiler verdi. Özellikle yaz mevsiminde artış gösteren ishalin, çocukların en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olduğunu dile getiren Dr. Öğretim Üyesi Taşbaş, besinler aracılığıyla geçen enfeksiyonların genellikle gastroenterit olarak bilindiğini, ishal ve kusma şikayetlerine yol açtığını, bu nedenle yazın diğer mevsimlere oranla ishal sorunlarının daha sık görüldüğünü kaydetti. 3 aydan büyük bebekler için bir günde 3-5 defadan daha fazla, sulu ve miktarca daha bol dışkılamanın ishal olarak tanımlandığını aktaran Zeynel Abidin Taşbaş, “3 aydan küçük bebekler için ise; günde 10-12’den fazla, miktarca bol, bezden taşacak gibi sulu kaka, ishal olarak tanımlanır. Bez kullanan bebeklerde, bez kakanın suyunu çekebilmektedir. Bu nedenle aileler kakanın ne kadar sulu olduğunu öngöremeyebilir. Böyle bir durumda çocuk her zamankinden daha sık, peş peşe kaka yapıyorsa, bezi her zamankine göre daha ağır ise bu ishal olarak kabul edilebilir. Kakada kan ve sümük olması, çocuğun ateşli olması, kusmanın eşlik etmesi durumun aciliyetinin göstergesidir” dedi.

“Ailelerin, çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok önemlidir”
Yaz aylarında ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonların genelde ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikayetleriyle ortaya çıktığını ifade eden Taşbaş, “Vücuttaki ateş bazen 39 derecenin de üzerine çıkabilir. Bu dönemde çocuklar için asıl tehlikeli olan ishal ve kusmadır. İshal ile birlikte kusma vücutta ciddi oranda sıvı kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle ailelerin, çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok önemlidir. İshalin çocuklarda ciddi sorunlara neden olması ani su ve tuz kaybına bağlıdır. Çocukların bünyesi, su kaybını yetişkinlere göre daha az tolere edebilir ve suya karşı yetişkinlere göre daha hassastırlar. Bu nedenle çocuklar su kaybından yetişkinlere oranla çok daha fazla etkilenmekte ve susuzluğun karşılanmadığı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir” şeklinde konuştu.

“Anne sütü ishalden koruyan önemli bir besin kaynağıdır”
Sıcak havalarda gıdaların daha çabuk bozulması, mikropların daha kolay üreyebilmesi, terleme ile birlikte vücuttan ani tuz kaybı yaşanmasının yazın ishal vakalarında artışa neden olduğunu kaydeden Taşbaş, “Bu nedenlere, hijyen koşullarının yetersizliği, atık suların içme veya temizlik sularına karışması da eklenince durum daha da ciddileşebilmektedir. Uzun süre bekletilmiş besinler, uygun şekilde hazırlanmamış konserveler, iyi pişirilmemiş besinler, kaynağı belli olmayan içme suları içerisinde mikropları barındırarak ishale neden olabilir. Bunların dışında özellikle çocuklarda; barsak enfeksiyonları (virüsler, bakteriler, parazitler ve diğer mikroplar), gıda zehirlenmesi, diş çıkarma, bazı gıdalara karşı hassasiyet (alerji), gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar, antibiyotik tedavisi, üst/alt solunum yolu enfeksiyonları, doğuştan metabolik hastalıklar da ishale yol açmaktadır. Küçük çocuklarda ishal özellikle kusma varlığında büyük su kayıplarına yol açar, yeterli su verilmediği takdirde öldürücü olabilir. Bu yüzden kusması olan çocuklara bol bol su içirilmesi gerekir. Ayrıca ek olarak yağsız çorba, pirinç suyu ve seyreltilmiş sütle hazırlanmış muhallebi, ayran, elma suyu gibi sıvılar susuzluğu önlemek, aynı zamanda kalori ihtiyacını karşılamak için verilebilir. Mümkün olduğunca bebeklere anne sütü verilmelidir. Anne sütü ishalden koruyan önemli bir besin kaynağıdır. Hasta olduğu zaman anne sütü alan bebekler daha çabuk iyileşir. Altı aylıktan küçük ve henüz ek gıdaya başlanmamış bebeklerde emzirme sıklaştırılır. Bebek aldığı takdirde aralıklı kaynatılmış ılık su verilebilir” ifadelerini kullandı.

“İshal kesici ilaçlar ile ishalin durdurulmaması gerekmektedir”
Çok iyi temizlik yapmanın, dışkıdan iyi arınmanın, elleri akan suyun altında sabunla en az 2 dakika yıkamanın rota virüsünü önlemek için önemli olduğunu hatırlatan Taşbaş, "İshal kesici ilaçlar ile ishalin durdurulmaması gerekmektedir. Çünkü vücuttaki toksin ve zehir bağırsaklar vasıtasıyla dışarı atılır. Eğer ilaçlar ile ishal durdurulursa bakteri, toksin vücutta normalden daha fazla kalır ve kana karışıp vücuda zarar verebilir. İshalin diyeti yoktur. İshal olan çocuğun canı ne istiyorsa o verilmelidir. Zaten iştahsız olacağı için yağlı ve şekerli besinlerin verilmemesi gerekir. Genel olarak halk arasında bilinen patates püresi, yoğurt, peynir, pirinç lapası doğru besinlerdir ama bunların yanında vücudunun ihtiyacı olan enerjiyi alabilmesi için istediği besinler de verilmelidir. Bazı anneler ağızdan su verilmesinin sakıncalı olduğuna inanıp çocuklara su içirmezler. Halbuki, içebildiği kadar; az az, sık sık su verilmesi su kaybının önlenmesi açısından önemlidir. Gazlı ve şekerli içeceklerin ishale faydalı olduğuna inanılır. Bu düşünce tamamen yanlıştır. Şeker oranı yüksek içecekler bağırsaklardan su kaybını artırmaktadır. Vücudunun ihtiyacından fazla su vermek de çocuğun sağlığına zarar verebilir. Aşırı su verilmesi çocuğun midesinin bulanmasına ve kusmasına neden olabilir. Kusma ile mideden su ve tuz kaybı yaşanabilir” dedi.
Rota virüs aşısına da değinen Taşbaş, “Rota virüsü oda sıcaklığında yaşayabilen en bulaşıcı mikroplardan biridir. Tüm ishallerin yüzde 60’ı rota virüsünden kaynaklanmaktadır. İlk 2 yaşa, hastaneye yatmayı gerektirecek kadar ağır ishallerin yüzde 80’i de rota virüsü kaynaklıdır. Rota virüs aşısı ishal nedeniyle hastaneye yatmaları önlemede önemli bir korunma şeklidir” diye konuştu.