Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, iklim krizine karşı yeni bir ekonomik büyüme stratejisi sunan Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakat sürecinin, özellikle Türk zeytin ve zeytinyağı sektörüne etkilerini “İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Tarım: Zeytinin Geleceği” isimli çalıştayda ele aldı. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliğinin Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve sektörde faaliyet gösteren paydaşların katılımlarıyla düzenlediği çalıştayda ayrıca 2020 yılında en çok ambalajlı zeytin ve zeytinyağı ihracatı yapan ihracatçılara yönelik ödül töreni düzenlenecek. Çalıştaya, Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle ve Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er de katılarak konuşma yaptı.

“Ülkemiz için ciddi bir fırsat sağlıyor”

Türkiye’nin bu yıl 235 bin ton zeytinyağı ürettiğini, bu alanda geçen yıla göre yüzde 32’lik bir artış olduğunu belirten Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle, “Sektörümüzün yılın ilk 11 ayındaki ihracatı, geçtiğimiz yıla göre yüzde 12 artışla 270 milyon dolara ulaştı. En çok ihracat gerçekleştirdiğimiz ilk 3 ülke; 52 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri, 38 milyon dolarla Almanya ve 28 milyon dolarla Irak oldu. Son 10 yıldır en fazla üretim yapan İspanya, İtalya ve Yunanistan’ı küresel iklim değişikliği oldukça etkiliyor. Belli bölgelerde artık var-yok yılları söz konusu. Bizim ülkemizde ise üretim noktasında makas giderek daralıyor. Bu, son derece ümit verici bir gelişme. İspanya 1 milyon 403 bin ton üretimle birinci, İtalya 371 bin ton ile ikinci sırada. Ülkemiz ise üretimde bu ülkelerin ardından üçüncülükte yarışıyor. Diğer ülkelerin rekoltesinde yaşanan bu düşüşler, ülkemiz için ciddi bir fırsat sağlıyor. Zeytin kültürünün olmadığı bir ülkeye sıfırdan ürün satmak zorlukları olan bir süreç. Ancak bugün geldiğimiz konumda, nokta atışı olarak tedarik sıkıntısı yaşanan bu ülkelerden ürün alan pazarlara erişme imkanına sahibiz. Zeytinyağı ihracatımızda bu yıl 50 bin tonu hedefliyoruz” diye konuştu.

“Bu zenginliği, katma değere dönüştürmemiz gerekiyor”

İhracatçılardan beklentilerini sıralayan Gülle, “Mümkün olduğunca dökme zeytinyağı ihracatı yerine ambalajlı ve markalı ihracata yönelmelerini bekliyoruz. Özellikle küresel anlamda sorun yaşanan bu yılda, bu fırsatı değerlendirmeli ve pazarlara kendi markalarımızla ulaşmalıyız” dedi. Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini gösteren bir rakamın da dikili zeytin ağacı sayısı olduğunu kaydeden Gülle, şöyle devam etti: “Güncel olarak 193 milyon adedi aşkın toplam zeytin ağacımız var. Bu alanda dünyada İspanya’nın ardından ikinci sıradayız. İtalya ve Yunanistan gibi pazarları, dikili ağaç sayısında geride bırakmayı başardık. Bu zenginliği katma değere dönüştürmemiz gerekiyor.”

“Rakip üretici ülkelerin gerisinde kalmaktayız”

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, artan dünya nüfusunun getirdiği sosyal ve ekonomik dönüşüm sonucunda beklenen en büyük tehlikelerden birisinin de iklim değişikliği olduğunu belirtti. Dünya zeytin ağaç varlığı bakımından, İspanya’nın 330 milyon ağaç varlığıyla ilk sırada yer aldığını hatırlatan Er, şöyle konuştu: “Ülkemiz 193 milyon ağaç varlığıyla 2'nci sırada yer almasına rağmen sofralık zeytin üretiminde yıllara göre 2'nci ve 3'üncü sıralarda, zeytinyağında ise 3'üncü ve 5'inci sıralarda yer almaktadır. Buradan anlaşılacağı üzere, ağaç başına verimlilikte rakip üretici ülkelerin gerisinde kalmaktayız. Ülke olarak bizim dünya zeytin ve zeytinyağı ticaretinde daha fazla söz sahibi olmamız ve ihracatta sürekliliği sağlamamızın yolu üretim artışından ve istikrarlı üretimden geçmektedir.”

İklim değişikliği üzerine konuşan Er, “Bütün dünyada sıcaklıklar artıyor, tatlı su kaynakları kuruyor, göller, nehirler haritadan siliniyor. Üzülerek belirtmek isterim ki küresel ısınmanın etkilerinin en çok yaşanacağı ülkelerin başında Türkiye de var. Zeytin ağaçları, ağırlıklı olarak kıraç topraklarda yetişen, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir. Ülkemizdeki zeytinliklerin büyük bir kısmı sulama altyapısından yoksundur. Ağaç başına verimi artırabilmek için damla ve basınçlı sulama sistemleri kurulmalı ve elektrik harcamaları, mazot ve gübre gibi çiftçilere yönelik destekler artırılmalıdır” önerilerinde bulundu.

“İhracatımızın ilk fırsatta 1 milyar dolara ulaşması hedefleniyor”

2020-2021 ihraç sezonunda sofralık zeytin ihracatının 88,5 bin ton ve 150 milyon dolar olarak gerçekleştiğini dile getiren Er, “Zeytinyağı ihracatımız, 45 bin ton ve 135 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son iki sezonda en fazla ihracat yaptığımız ülkeler, sofralık zeytinde Almanya, Irak, Romanya, ABD ve Bulgaristan olurken, zeytinyağında ise ABD, İspanya, Japonya, İran ve Suudi Arabistan şeklinde sıralanıyor. Önümüzdeki yıllarda, üretici ve ihracatçılarımızın daha fazla desteklenmesi ve beklediğimiz üretim artışının gerçekleşmesiyle birlikte ihracatımızın ilk fırsatta 1 milyar dolara ulaşması hedeflenmektedir. Yönetim kurulu olarak zeytin ve zeytinyağımızı kutulu, ambalajlı ve yüksek katma değerli ihraç edebilmek için tüm gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Ödül töreni düzenlenecek

Konuşmaların ardından Ali Ekber Yıldırım moderatörlüğünde İklim Değişikliği ve Zeytincilik Sektörüne Etkileri oturumu düzenlendi. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Genel Müdürü S. Güngör Şarman, FAO Türkiye Temsilci Yrd. Dr. Ayşegül Selışık, İstanbul Bilgi Üniversitesi DTÖ Kürsüsü Başkanı Dr. N. Pınar Artıran, Global Compact Türkiye Genel Sekreteri Melda Çele ve Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdür Yrd. Musa Demir oturumda konuşmacı olarak yer aldı. Ardından Prof. Dr. Emre Alkin tarafından İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Ekseninde Türkiye Ekonomisi oturumu düzenlenecek. Çalıştayda, 2020 yılında en çok ambalajlı zeytin ve zeytinyağı ihracatı yapan ihracatçılara yönelik ödül töreni de gerçekleştirilecek.