Pınar Yeşiltay Sevim
ÇOCUKLARIN GÜVENLİK ALGISININ ALARMI “TIRMAK YEME, PARMAK EMME” DAVRANIŞ
Tırnakları yenmiş çocuklarla bu ara sıklıkla karşılaşır oldum. Sanki tüm dünyanın yükü omuzlarındaymışcasına tırnak yiyerek, parmak emerek bazen de davranış sorunları ile isyan eden eden çocuk sayısı her geçen gün artmakta. Yeni nesil çocukların öfke krizleri, davranış sorunları ve kaygı belirtileri oldukça fazla.
Bugün özellikle “tırnak yeme" ve “parmak emme” davranışlarına değinmek istiyorum. Özellikle tırnak yeme, parmak emme gibi ağıza götürme davranışlarının “oral dönem” ile ilintili olduğu bilinmeli ve bu çocuklarda anne çocuk ilişkisi ve bağlanma stilleri özellikle incelenmelidir. Sizin de çocuğunuz benzer davranışlar sergiliyor ise öncelikle doğum sonrası çocuğunuzla kurduğunuz bağı lütfen gözden geçirin. Göz temasınız, doğum ve emzirme hikayeniz, birlikteliğinizdeki ruh haliniz ve postpartum dediğimiz doğum hemen sonrası psikolojiniz…
Eğer çocuğunuzun oral dönemine denk gelen zaman diliminde bir sorun yaşadıysanız çocuğunuzun davranışının altında yatan nedenin bu olabileceğini göz ardı etmeyin. Unutmayın “Güvenli Bağlanma” çocuğunuzun temel davranış stillerinde ve psikolojisinde birincil öneme sahip. Eğer bağlanma ile ilgili bir sorun olmadığına eminseniz üzgünüm bu kez de ebeveynlik modelinizi irdelemeniz gerekecek. Çünkü tırnak yeme davranışının altında yatan güveniz bağlanma değilse, güvensizliğe neden olabilecek başka bir unsur olmalı.
Lütfen sorun kendinize:
* Aileniz içinde sergilenen aşırı baskıcı ya da otoriter bir tavır var mı?
* Çocuğu sürekli azarlayan bir ebeveyn ya da yetişkin bulunuyor mu? (Siz, eşiniz, bakıcısı, öğretmeni ve belki de üst ebeveynleri)
* Çocuk ailede sürekli eleştiriliyor olabilir mi? (Çocuğunuzdan mükemmel olmasını bekleyerek omuzlarına aşırı sorumluluk yüklüyor olabilirsiniz. Belki de başkaları ile kıyaslayarak stres yaratıyorsunuzdur kim bilir!)
* Kardeşinin olması halinde kardeş kıskanlığını dengeleyebildiğinizden emin misiniz?
* Çocuğunuz ailede yeteri kadar ilgi ve sevgi görüyor mu? (Sizin yeterli gördüğünüz ilgi çocuk için gerçekten yeterli mi? Onunla her gün sohbet ediyor, oyun oynuyor musunuz?
* Farkında olmadığınız çocuğu üzen, kaygılandıran ya da korkutan bir durum var mı?
* Anne ve baba arasındaki ilişki sağlıklı mı ve çocuğunuz sağlıklı aile bağlarına şahit oluyor mu? (Çocuğunuzun yanında öfkeleniyor, kavga ediyor ya da boşanmaktan bahsediyor olabilir misiniz? Belki de yanında değindiğiniz ekonomik sorunlarınızla ilgili yoğun endişe taşıyor olabilir.)
* Yakın zamanda yaşanan bir kayıp söz konusu mu? (Kuş, çiçek, böcek ya da oyuncak da çocuk tarafından kayıp olarak algınmış olabilir. Sadece ölüm olarak algılanmamalıdır.)
Çocuğunuzun okulu ile yeteri kadar ilgili misiniz? Pekii okulda yaşadıklarına hakim misiniz? Okulda neler oluyor? Bir akran zorbalığı söz konusu olabilir mi?
Ya sizi taklit ediyorsa! Siz ya da eşiniz tırnak yiyerek mi stresle mücadele ediyorsunuz?
Unutmayın ki; çocuğunuzda eğer tırnak yeme, parmak emme davranışı varsa çocuğunuz “güvensizlik” duygusu ile baş etmeye çalışıyor olabilir. Muhtemelen hissettiği aşağılık duygusu ile boğuşuyor, arkadaşları ile sosyalleşmekte sorun yaşıyor ve okulda ya da evde yalnız hissediyordur.
Öncelikle çocuğunuzu üzen, endişelendiren kaygı yaratan nelerin olduğunu araştırarak başlamanızı ve çocuğunuza odaklanmanızı öneririm. Kaynağı güvenlik algısı olduğuna göre çocuğunuzu güvende hissettirmeniz çok önemli. O nedenle de ilk adımınız koşulsuz kabul ve sevgi ile sarılmak olsun. “Tırnağını yeme” diye defalarca uyarmayı aklınızdan bile geçirmeyin, çünkü eğer tekrar ederek vazgeçireceğinizi düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Tekrarlayarak sadece pekiştirmiş olursunuz. Uyarmayın!
Onaylayabileceğiniz özelliklerini ön plana çıkararak onaylamayı, dikkatini başka alanlara yönlendirmeyi, heyecanlandığı anlarda elini ağzına götürmesini engellemek için sakın çiğnetmeyi deneyin.
Dikkat ve konsantrasyon gerektiren anlarda ağzını meşgul etmek için alternatif sağlıklı atıştırmalıklar verebilir, çocuğunuzla daha fazla vakit geçirerek size açılmasını sağlayabilirsiniz.
Çocuğunuzun olumlu yönlerine odaklanın. Çocuğunuza güvendiğinizi sıklıkla dile getirin ve sizin de güvenilir olduğunuzu hissettirin. Anne - baba arasındaki olası sorunları rafa kaldırarak çocuğun yanında mutlu bir aile ortamı yaratın ve lütfen lütfen lütfen hem kendi ilişkiniz hem de çocuğunuz için bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyin.
Tekrar etmek istiyorum ki, hiç bir çocuk durup dururken kaygı belirtisi göstermez, mutlaka onu rahatsız eden, baş edemediği ve sizin farkında bile olmadığınız bir durum vardır ve bu durum çocuğa kendini güvensiz hissettiriyordur, bu güvensizliğin kaynağı da ya annedir ya ailedir!
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.