“Son günlerde basında çıkan haberlerde koyun keçi vebasından söz edildiği için özellikle tüketicilerde bir panik oluştu. Çok miktarda soru geldi. Özellikle veba adının ürkütücü etkisi ile oluşan panik sebebiyle iki yıl önce derlediğim yazıyı tekrar yayınlamanın yararlı olabileceğini düşündüm."

Etkeni virüs olan bu hastalık küçükbaşların vebası, koyun – keçi vebası, küçük geviş getirenlerin vebası =PPR olarak bilinir.  Daha çok keçilerde görüldüğü için “Keçi Vebası” denilmekle birlikte, hastalık koyunlarda ve yaban hayatındaki küçük geviş getirenlerde de görülür.

Etken virüstür (Paramyxovirus-morbillivirus).  İnkubasyon süresi 2-6 gündür.  Hastalık birdenbire ortaya çıkar.  Yüksek ateş, iştahsızlık, durgunluk ile başlayan hastalık daha sonra burun akıntısı, diş etlerinde, damakta, dilde ve yanaklarda sıyrık şeklinde yaralar ile devam eder.

Burun akıntısı giderek koyulaşır.

Burun deliklerinin iç ve dış kısımlarında kabuklaşmalar oluşur.  Bu kabuklar ve koyu burun akıntısı yüzünden burun tıkanıklığı ile solunum güçlüğü ortaya çıkar.

Bu belirtilere aksırık, tıksırık, öksürük ve göz yaşı akıntısı eşlik eder.  Devamında pneumoni= zatürre şekillenir, ishal görülmeye başlar.

Hastalık burun akıntısı, aksırık, tıksırık esnasında etrafa saçılan damlacıklar, bulaşık su, yataklık, altlık malzemesi ve yemlikten diğer hayvanlara da yayılır.

Şiddetli ishal, zatürre ( pneumoni), aşırı sıvı kaybı ve hızlı zayıflama ile hastalıktan şüphe edilir.  Kesin teşhis laboratuvar testleriyle konulur.

Hastalık ağız yaraları bakımından ilk başta ektima, mavi dil, şap hastalıklarıyla, zatürre yönünden pasteurella, kontagioz keçi ciğer ağrısı, ishal yönünden koksidiyoz ve diğer ishaller ile karıştırılabilir.  Kesin teşhis için laboratuvara numune gönderilir.

Koyun-Keçi vebası =PPR  hastalığında hızlı ve aşırı zayıflama, kötü kokulu ishal, hastalığın hızla yayılması, bazen vulva ve vaginada lezyonlar dikkat çekicidir.  Şiddetli olaylarda hayvan ölü bulunur (Ani Ölüm).

Hasta hayvanların dışkılarının yayılma kaynağı olduğu unutulmamalıdır.

Gençler yaşlılardan daha duyarlıdırlar.  Yakalanma ve ölüm oranı gençlerde daha yüksektir.

Ölüm oranı yüzde 20-90 arasındadır.

Hastalığa yakalanma oranı %80- 100 dür.

Ölüm oranı gençlerde %80-90 a çıkar.

Hastalık ilk ateşin görülmesinden itibaren 5-10 gün içinde ölüm veya iyileşme ile sonuçlanır.

Hastalığın tedavisi yoktur.

Destek tedavileri ölüm oranını azaltır.

Koyun-Keçi vebasının aşısı vardır.

Zoonoz değildir.  İnsanlara bulaşmaz.

Aşılama, karantina ve dezenfeksiyon “Koruyucu Hekimlik” için önemlidir.  Sodyum hipoklorid (çamaşır suyu), %5 lik sodyum hidroksit veya glutaraldehit dezenfeksiyonda tercih edilmesi gereken çözeltilerdir.

Koyun-Keçi vebası  pasteurellosis, diğer ishaller ve yavru atma ile komplike olabilir.

Koyun ve keçilerin vebası Afrika-Asya ve Ortadoğu ülkelerinde, ne yazık ki, ülkemizde de görülen, büyük ekonomik kayıplara sebep olan bir hastalıktır.  Aşılamanın ihmal edilmemesi gerekir.