Uzman Klinik Psikolog Can Anarat, Mental Sağlık Farkındalık Ayı nedeniyle açıklamalarda bulundu. Mental sağlığın, fiziksel sağlık kadar önemli olduğunun altını çizen Anarat, bireyin bilişsel süreçlerinde, duygu düzenlemesinde veya davranışlarında meydana gelen aksaklıkların psikolojik sorunlara neden olduğunu, bunların genellikle kişinin işlevselliğine zarar verdiğini ve hayatının önemli alanlarında sıkıntılar meydana getirebileceğini söyledi.

Psikolog Can Anarat, herhangi bir zamanda bireysel, ailesel, toplumsal ve yapısal faktörlerin bir araya gelerek ruh sağlığının korunması veya zarar görmesi konusunda etkili olabileceğini ve çoğu insanın psikolojik anlamda dirençli olsa da yoksulluk, şiddet ve istismar gibi olumsuz koşullarda, mental sağlık sorunlarına karşı daha yüksek risk altında olabileceğini bildirdi. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2019 yılı verilerine göre anksiyete ve depresyonun en yaygın sorunlar arasında yer aldığını, her sekiz kişiden birinin mental bir hastalıkla baş etmek zorunda kaldığını belirten Can Anarat, “2020 yılında anksiyete ve depresyonla mücadele eden insanların sayısı COVID-19 pandemisinin etkisiyle anksiyetede yüzde 26, majör depresyonda ise yüzde 28 oranında arttı. Anksiyete ve depresyonu; bipolar bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, şizofreni, yeme bozuklukları ve davranış bozuklukları takip ediyor” diye konuştu.

Mental sağlık sorunları hakkında konuşmanın toplumda bir tabu olarak kabul edildiğini ve bu konuda çeşitli ön yargıların bulunduğunu dile getiren Can Anarat, “Ne yazık ki mental sağlık sorunları yaşayanların ‘zayıf’ veya ‘iyileşme konusunda isteksiz’, hatta ‘tehlikeli’ ve ‘dengesiz’ olduklarına dair yaygın bir düşünce var. Bu da mental sağlık problemleri hakkında konuşmayı zorlaştırıyor ya da bireylerin sorunlarını açıklamak konusunda çekingen davranmasına neden oluyor. Bireyler, sorunlarını paylaştıklarında kendilerine farklı davranılabileceğini, çalışma veya sosyal hayatlarında dışlanma gibi olumsuz sonuçlarla karşılaşabilecekleri konusunda endişeli hissedebiliyorlar. Bu hisler, kişilerin yaşadığı mental sağlık sorunları hakkında sessiz kalmalarına neden olabilir veya gereken desteği almak için adım atmalarının önünde engel oluşturabilir. Mental sağlık sorunları hakkında yanlış bilgilere, ön yargılara ve ayrımcılığa karşı mücadele etmek, bu sorunlarla baş etmeye çalışanların kendilerini yalnız ve anlaşılmamış hissetmelerini önlemek adına çok önemli. Konuşmak, bu sorunları yaşayan bireyler için oldukça değerli bir adım. Çünkü destek almaya ve uygun tedaviye erişmenin ilk aşaması, yaşanan sorunları dile getirmekten geçiyor” diye konuştu.

Mental sağlık sorunları yaşayan kişilere yaklaşırken öncelikle bu bireyleri bir grubun parçasıymış gibi kategorize etmemenin ve etiketlememenin önemine de değinen Can Anarat, psikolojik sorunlar yaşayan kişilerle iletişim kurarken dikkat edilmesi gereken hususları şöyle sıraladı:

Mental sağlık sorunlarıyla mücadele eden birine yaklaşırken empati kurun.

Mental sağlık hakkında farkındalık kazanın ve kişinin yaşadığı sorunla ilgili bilgi edinin.

Kişinin duygularına saygı gösterin, onu dinleyin ve ihtiyaçlarını anlamaya çalışın.

Kişinin “iyileştiricisi” olmak gibi bir rol üstlenmeyin. Bu rol hem size hem de o bireyle aranızdaki ilişkiye zarar verebilir.

Yanında olduğunuzu ve elinizden gelen tüm desteği vereceğinizi hissettirin.

Yargılamadan yaklaşın.

İyi bir dinleyici olun ve konuşurken kaba, olumsuz ifadelerden kaçının. Bunun yerine, açık ve dürüst bir iletişim kurun. Eğer kişi konuşmaktan hoşlanmıyorsa veya kendisini buna hazır hissetmiyorsa baskı yapmayın.

MENTAL SAĞLIK FARKINDALIĞINI ARTIRMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Mental sağlık hakkında damgalamanın azalması için konu hakkında konuşmak normalleştirilmeli.

Eğitim kurumları ve iş yerleri gibi alanlarda mental sağlık farkındalığı hakkında seminer ve eğitimler düzenlenmeli.

Mental sağlığın önemini vurgulayan televizyon programları, sosyal medya kampanyaları gibi çeşitli iletişim araçları kullanılmalı.

Psikoloji bilim dalı, insan davranışlarını bilimsel çalışmalarla ortaya koymayı amaçlıyor. Psikologlar ise insan davranışlarının psikolojik, sosyal ve biyolojik gelişimlerini ele alarak, sergiledikleri davranışların nedenleriyle hayatlarına olan etkilerini terapi ve çeşitli yöntemler kullanarak inceleyerek çözüm yolları bulmaya destek oluyor. Bu alanda çalışmalar yapan ve ruh sağlığının korunması, geliştirilmesi konusunda danışanlarına destek olan psikologları hatırlamak, onları onore etmek için 2008 yılından itibaren her 10 Mayıs, Psikologlar Günü olarak kutlanıyor.

Yapılan araştırmalar, Türkiye’de psikolojik destek almak için başvuruların sayısında artış olduğunu gösteriyor. Özellikle koronavirüs pandemisi nedeniyle ruhsal bozukluklar yaşayan bireyler, rahatsızlıklarını kontrol altına almak için psikologlara başvuruyor. Bu da psikolojik desteğin önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Yine pandemi ile birlikte dijital tabanlı uygulamalar hayatımızda daha da büyük önem kazandı.